تاریخچه پیدایش گونی کنفی در ایران
پیدایش و توسعه صنعت گونی کنفی در ایران به دوران معاصر و تقریباً اوایل قرن چهاردهم شمسی باز میگردد.
مهمترین نقطه عطف در پیدایش رسمی و صنعتی گونی کنفی در ایران به شرح زیر است:
تأسیس اولین کارخانه: نخستین کارخانه گونیبافی در ایران در سال ۱۳۱۱ شمسی در شهر رشت تأسیس شد و به طور رسمی آغاز به کار کرد.
ماده اولیه: گونیهای کنفی (که اغلب به آن گونی جوت هم گفته میشود) از الیاف طبیعی گیاه کنف بافته میشوند که معمولاً در مناطق پرآب رشد میکند.
بنابراین، هرچند ممکن است استفاده از الیاف گیاهی برای بافتهای سنتی (شبیه به گونی) ریشههای هزاران ساله داشته باشد، اما تأسیس کارخانهای اختصاصی برای تولید گونی کنفی به شکل صنعتی در ایران، به سال ۱۳۱۱ در رشت برمیگردد.
تاریخچه و جزئیات بیشتر درباره گونی کنفی در ایران
صنعت گونی کنفی در ایران به دلیل نقش حیاتی که در بستهبندی محصولات کشاورزی و کالاهای اساسی مانند غلات، برنج، و شکر داشت، اهمیت ویژهای پیدا کرد.
اهمیت جغرافیایی و کشت کنف:
گیاه کنف (Jute) که ماده اولیه این گونیها است، نیاز به آب و هوای مرطوب و پرآب دارد. به همین دلیل، مناطق شمالی ایران، به ویژه استان گیلان و شهر رشت، به عنوان محل مناسب برای کشت این گیاه و همچنین تأسیس کارخانه گونیبافی انتخاب شدند.
رشت به عنوان قطب کشاورزی و مرکز تولید غلات و محصولات دیگر (مانند برنج و چای) در آن زمان، نیاز شدیدی به بستهبندی محکم و ارزان داشت، که گونیهای کنفی این نیاز را برطرف میکردند.
تاریخچه تأسیس اولین کارخانه (۱۳۱۱ شمسی):
تأسیس اولین کارخانه گونیبافی در رشت در زمان رضاشاه پهلوی و در دوره تمرکز بر توسعه صنعتی کشور صورت گرفت. هدف این بود که وابستگی کشور به واردات گونی از خارج (بخصوص از هند و بنگلادش که بزرگترین تولیدکنندگان جوت هستند) کاهش یابد و نیاز داخلی برطرف شود.
این کارخانه نه تنها برای بستهبندی محصولات داخلی، بلکه برای حمل و نقل و انبارداری اقلام استراتژیک نیز مورد استفاده قرار میگرفت.
دلایل استفاده از کنف:
طبیعی بودن و قابلیت تنفس: گونیهای کنفی کاملاً طبیعی، دوستدار محیط زیست و قابل تجزیه هستند. مهمتر از همه، به دلیل بافت درشت خود، به محصولات کشاورزی (مانند برنج و گندم) اجازه میدهند که “تنفس” کنند، که این ویژگی برای جلوگیری از فساد و کپک زدن در انبارداریهای طولانیمدت حیاتی است.
استحکام: الیاف کنف بسیار مستحکم هستند و میتوانند وزنهای سنگینی را تحمل کنند.
ارزانی تولید: در مقایسه با سایر الیاف، تولید و بافت گونی کنفی ارزانتر تمام میشد.
تحولات بعدی:
با گذشت زمان و پیشرفت صنعت پتروشیمی، استفاده از گونیهای پلاستیکی (پلیپروپیلن) رواج پیدا کرد. گونیهای پلاستیکی مزایایی مانند مقاومت کامل در برابر آب و طول عمر بالاتر دارند، اما برای بستهبندی محصولاتی که نیاز به تنفس دارند (مانند غلات) گونی کنفی همچنان مطلوبتر است.
امروزه، کارخانجات گونیبافی ایرانی اغلب ترکیبی از گونیهای کنفی سنتی و گونیهای پلیپروپیلن (پلاستیکی) را تولید میکنند.
به طور خلاصه، پیدایش گونی کنفی در ایران با تأسیس کارخانه رشت در سال ۱۳۱۱ گره خورده است و نقش کلیدی در خودکفایی کشور در تأمین نیازهای بستهبندی کشاورزی و صنعتی ایفا کرده است.
